Ο κινηματογράφος στρέφει για άλλη μία φορά τον φακό του στο Ολοκαύτωμα και μέσα από τον «Λαβύρινθο της Σιωπής» διηγείται την συγκλονιστική, πραγματική ιστορία της πρώτης δίκης εγκληματιών πολέμου που έγινε από Γερμανούς. Μία από τις 9 υποψήφιες για όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας και Βραβείο Κοινού στο 21ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας - Νύχτες Πρεμιέρας.
Από τον Πάνο Γκένα
Μετά τον όλεθρο του Β' Παγκόσμιου, πρόθεση της Γερμανίας ήταν η ανοικοδόμηση. Δεκατρία χρόνια μετά το τέλος του Πολέμου, τα μάτια ήταν στραμμένα στο μέλλον, παράλληλα όμως εθελοτυφλούσαν μπροστά στα θηριώδη μυστικά του πρόσφατου παρελθόντος.
Το 1958, ο νεαρός δικηγόρος Γιόχαν Ράντμαν (Αλεξάντερ Φέλινγκ) θα ανακαλύψει πως φιλικοί και προσηνείς άνθρωποι της διπλανής πόρτας ήταν ναζί και δήμιοι των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Κόντρα στην πεποίθηση της εποχής θα αποφασίσει να διερευνήσει το κατά πόσο το «Άουσβιτς» ήταν κατασκεύασμα των Συμμάχων, γεγονός που θα οδηγήσει στην πρώτη δίκη εγκληματιών πολέμου που έγινε από Γερμανούς. Η ιστορία άλλωστε «γράφεται από τους νικητές», μόνο που αυτή τη φορά η ιταμότητα, η βαρβαρότητα και η κτηνωδία των ιστορικών γεγονότων ξεπερνούσε κάθε φαντασία και πάνω απ' όλα ήταν αλήθεια.
Ο Τζούλιο Ρικιαρέλι στο σκηνοθετικό του ντεμπούτο Ο «Λαβύρινθος της Σιωπής» αναμετράται με την απώθηση της μνήμης που φέρει ιστορική ευθύνη και ανασυνθέτει στον βασικό χαρακτήρα του Ράντμαν, το πορτρέτο τριών εισαγγελέων που μαζί με μία ομάδα νεαρών νομικών επιστημόνων, ανέλαβαν την πρωτοβουλία να εντοπίσουν επιζώντες μάρτυρες του Ολοκαυτώματος και να δημιουργήσουν αλυσιδωτές αντιδράσεις σ' ένα ολόκληρο λαό που αρνιόταν μέχρι τότε να δει τη φριχτή πραγματικότητα.
Ο Ρικιαρέλι γνωρίζει πως οι θεατές του «Λαβυρίνθου» είναι εξοικειωμένοι με τη γνώση του Ολοκαυτώματος και διεμποτίζει με άπλετο φως και ειρωνεία τα πλάνα του που αντιπαραβάλουν την άγνοια των Γερμανών εκείνης της περιόδου. Τα πρώην μέλη των Ες Ες είναι πλέον δάσκαλοι, δημόσιοι υπάλληλοι, αρτοποιοί. Η σκαιά συμπεριφορά του παρελθόντος έχει δώσει τη θέση της στον καθωσπρεπισμό που ομογενοποιεί την κοινωνική αποδοχή. Άνθρωποι που έχουν διαπράξει σαδιστικές δολοφονίες βρίσκονται ελεύθεροι ανάμεσα στους ανυποψίαστους συμπατριώτες τους, που νομίζουν ότι οι ιστορίες για τα ολοκαυτώματα και τα βασανιστήρια στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ήταν αστικοί μύθοι ή προπαγάνδα των συμμαχικών δυνάμεων.
Μέσα σε ένα «Λαβύρινθο» ανομολόγητων εγκλημάτων ο Αλεξάντερ Φέλινγκ, που τον γνωρίσαμε ως «Άδωξο Μπάσταρδο» και έπειτα ως «Νεαρό Κύριο Γκαίτε», υποδύεται τον Γιόχαν Ράντμαν με τη νεανική ορμή που τολμά να γίνει αντι-συστημική. Με κραυγαλέα τα χαρακτηριστικά ενός γνήσιου αντιπροσώπου της «άριας φυλής» γίνεται ο υποδειγματικός κυνηγός που οδηγεί πρώην μέλη των Ες Ες στο δικαστήριο και άρει το πέπλο της συγκάλυψης μιας ολόκληρης κοινωνίας. Ο ίδιος όμως δεν μένει αλώβητος από τις αποκαλύψεις.
Σε μία από τις πιο δυνατές στιγμές της ταινίας, οι επιζώντες του Άουσβιτς καταθέτουν τις μαρτυρίες τους και ο ήχος βυθίζεται στη σιωπή. Μόνο η αντιπαραβολή των προσώπων και των εκφράσεων είναι ικανή να αντικατοπτρίσει το σοκ των αποκαλύψεων. «Θες κάθε νέος άνθρωπος σε αυτή τη χώρα να αναρωτηθεί αν ο πατέρας του ήταν δολοφόνος;» ρωτούν τον Ράντμαν. Η απάντηση κρύβεται μέσα στον «Λαβύρινθο της Σιωπής», μία ταινία που γκρεμίζει τα είδωλα και τις εξιδανικεύσεις του παρελθόντος, προβάλει τη δεοντολογία, την ηθική και το καθήκον ως πόρτα εξόδου από τον λαβύρινθο της σιωπής και των ψεμάτων και ξετυλίγοντας τον μίτο της αλήθειας αποκαθιστά την Ιστορία.
Ο «Λαβύρινθος της Σιωπής» αποτέλεσε την την πρόταση της Γερμανίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ, βρέθηκε ανάμεσα στις 9 υποψήφιες ταινίες πριν ανακοινωθεί η τελική πεντάδα και απέσπασε το Βραβείο Κοινού στο 21ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας-Νύχτες Πρεμιέρας.
Πηγη
Δημοσίευση σχολίου